Η Αντίληψη Χωρικών Σχέσεων είναι μια από τις πιο σημαντικές δεξιότητες οπτικής αντίληψης, καθώς επηρεάζει τη συμμετοχή και την επίδοση ενός παιδιού σε καθημερινές ακαδημαϊκές, και όχι μόνο, δραστηριότητες. Μας βοηθά να κατανοήσουμε το περιβάλλον μας και πώς αυτό οργανώνεται γύρω μας. Πρόκειται για την αντίληψη της σχέσης στον χώρο:
Α) Μεταξύ του παρατηρητή και άλλων ανθρώπων ή αντικειμένων (πχ η πόρτα βρίσκεται δεξιά μου, ο μπαμπάς βρίσκεται μπροστά μου). Σε αυτήν την περίπτωση το σημείο αναφοράς είναι το σώμα του παρατηρητή και η θέση των υπολοίπων καθορίζεται σε σχέση με αυτό.
Β) Μεταξύ δύο ή περισσότερων ανθρώπων ή αντικειμένων (πχ το παιχνίδι βρίσκεται πάνω από το κουτί, η αδερφή μου κάθεται δίπλα στη μαμά μου). Σε αυτήν την περίπτωση το σημείο αναφοράς βρίσκεται έξω από το σώμα του παρατηρητή και η θέση των υπολοίπων καθορίζεται σε σχέση με κάποιο άλλο σταθερό σημείο.
Η Αντίληψη Χωρικών Σχέσεων προϋποθέτει την κατανόηση των βασικών χωρικών εννοιών, όπως πάνω/κάτω, μέσα/έξω, μπροστά πίσω, δεξιά/αριστερά. Η κατανόηση αυτή ξεκινάει πρώτα από τον χώρο (τρεις διαστάσεις) και στη συνέχεια περνά και στο χαρτί (δύο διαστάσεις), με τη μορφή απλών ή σύνθετων παραστάσεων. Η κατανόηση του χώρου συμβαίνει αρχικά με σημείο αναφοράς τον ίδιο τον παρατηρητή και στη συνέχεια με κάποιο άλλο σημείο αναφοράς.
Ο τρόπος με τον οποίο ένα παιδί κατανοεί και ερμηνεύει τον χώρο, και πιο ειδικά τις χωρικές σχέσεις, επηρεάζει το πώς θα κινηθεί μέσα σε αυτόν, θα παίξει και θα μάθει. Επηρεάζει τη συμμετοχή του σε κινητικά παιχνίδια ή αθλήματα, την εκτέλεση απλών καθημερινών δραστηριοτήτων, το παιχνίδι του, τις δεξιότητες οργάνωσης του χώρου και του χρόνου του.
Εκτός από τη συμμετοχή σε απλές καθημερινές δραστηριότητες, η Αντίληψη Χωρικών Σχέσεων επηρεάζει την κατάκτηση βασικών ακαδημαϊκών δεξιοτήτων όπως η γραφή, η ανάγνωση και η αριθμητική. Το παιδί θα πρέπει, για παράδειγμα:
• Να κατανοεί από ποια μέρη αποτελείται ένα γράμμα και πώς αυτά σχετίζονται μεταξύ τους, προκειμένου να το αντιγράψει.
• Να αντιλαμβάνεται την έννοια της κατευθυντικότητας για να μπορεί να κατασκευάζει τα γράμματα με τη σωστή φορά.
• Να κατανοεί την κατεύθυνση γραφής και ανάγνωσης (από αριστερά προς τα δεξιά) και να μην παρουσιάζει σύγχυση ως προς αυτό, για να μην παρατηρούνται αλλαγές στη θέση των γραμμάτων σε αντίστοιχες δραστηριότητες.
• Να κατανοεί την έννοια της απόστασης ώστε να μην «κολλάει» τα γράμματα ή τις λέξεις μεταξύ τους.
• Να αντιλαμβάνεται τον χώρο της σελίδας και τα περιθώρια. Επίσης πώς τοποθετούνται τα γράμματα στη γραμμή και ποια από αυτά περνούν κάτω από τη γραμμή (πχ ρ, γ).
• Να έχει καλή κατανόηση των χωρικών εννοιών και της οργάνωσης του χώρου πριν περάσει σε σύνθετες μαθηματικές δεξιότητες (συμμετρία, εξισώσεις, εκτέλεση κάθετων πράξεων, διαγράμματα, γεωμετρία κλπ).
