Παιδιά που έχουν αδύναμη αντίληψη χωρικών σχέσεων μπορεί να δυσκολεύονται:
• Να οργανώσουν την κίνηση του σώματός τους στον χώρο.
• Να κατανοήσουν και να ονομάσουν βασικές χωρικές έννοιες με σημείο αναφοράς το σώμα τους ή έξω από αυτό.
• Να οργανώσουν αντικείμενα στον χώρο, ακολουθώντας απλές εντολές, πχ «Βάλε το βιβλίο πάνω στο τραπέζι», ή απαντώντας σε ερωτήσεις, πχ «Τι βρίσκεται δίπλα από την πόρτα;».
• Να φτιάξουν απλές κατασκευές.
• Να αντιγράψουν τρισδιάστατα πρότυπα (πχ με τουβλάκια) ή πρότυπα δύο διαστάσεων (πχ με κάρτες).
• Να σχεδιάσουν αναγνωρίσιμα στοιχεία στη ζωγραφιά τους και να τα οργανώσουν κατάλληλα στο χαρτί.
• Να αντιγράψουν σύμβολα (πχ σχήματα/γράμματα/αριθμούς) ή πολύπλοκα πρότυπα (πχ κύβο) με μολύβι και χαρτί.
• Να διακρίνουν τον προσανατολισμό συμβόλων, πχ 3 – ε.
• Να γράψουν σωστά σειρές συμβόλων σε λέξεις και αριθμούς, πχ πάλι=πλάι, 340=304.
• Να στοιχίσουν κατάλληλα αριθμούς για την εκτέλεση απλών πράξεων.
• Να κατανοήσουν έναν απλό χάρτη ή ένα διάγραμμα.
• Να ολοκληρώσουν απλούς λαβύρινθους.
• Να οργανώσουν το γραπτό τους κείμενο στη σελίδα (πχ αρχίζουν να γράφουν από τη μέση της σελίδας, τα γράμματα δεν πατάνε στη γραμμή, αφήνουν πολύ μεγάλες ή πολύ μικρές αποστάσεις μεταξύ γραμμάτων ή λέξεων).
• Να κατανοήσουν ασκήσεις που περιλαμβάνουν γραφήματα.
• Να μάθουν να διαβάζουν την ώρα.
Γενικές συμβουλές για την ανάπτυξη της Αντίληψης Χωρικών Σχέσεων
Η κατανόηση του χώρου και των χωρικών σχέσεων, όπως έχει ήδη αναφερθεί ξεκινά με σημείο αναφοράς το σώμα του παρατηρητή. Είναι μια ικανότητα που αναπτύσσεται από πολύ μικρή ηλικία, καθώς το παιδί μαθαίνει το σώμα του και τις δυνατότητές του μέσα από το παιχνίδι. Πολύ συχνά παιδιά που παρουσιάζουν δυσκολία στην αντίληψη χωρικών σχέσεων δεν έχουν καλή αντίληψη σώματος και ίσως είναι πιο πίσω από άλλα παιδιά της ηλικίας τους σε κινητικές δεξιότητες (αδρή και λεπτή κινητικότητα). Το πρώτο βήμα λοιπόν είναι να διαπιστώσουμε αν κάτι τέτοιο ισχύει. Σε αυτήν την περίπτωση, αν δεν αποκατασταθεί αυτή η δυσκολία του παιδιού, δεν θα υπάρξει πρόοδος στη συγκεκριμένη δεξιότητα. Το παιδί θα πρέπει να ενθαρρυνθεί να πειραματιστεί με το σώμα του και να συμμετέχει σε ποικίλα κινητικά παιχνίδια που θα του προσφέρουν βιωματικά μια «ενστικτώδη» κατανόηση του χώρου. Όταν κάτι τέτοιο έχει προηγηθεί, τότε το παιδί μπορεί να αρχίσει να δουλεύει με τις βασικές χωρικές έννοιες, με σημείο αναφοράς το σώμα του και στη συνέχεια με σημείο αναφοράς έξω από αυτό. Αρχικά με τρισδιάστατο υλικό και στη συνέχεια με έντυπο υλικό.
Ακολουθούν μερικές επιπλέον ιδέες για την ενίσχυση της Αντίληψης Χωρικών Σχέσεων:
• Παιχνίδια εντολών τύπου «Ο Πέτρος λέει…» με έμφαση στις χωρικές έννοιες (πχ «Πιάσε με το δεξί σου χέρι το αριστερό σου γόνατο», «Βάλε την μπάλα κάτω από το τραπέζι»).
• Κατασκευαστικά παιχνίδια παντός τύπου (πχ τουβλάκια, πάζλ, Lego, Tangram).
• Έντυπες δραστηριότητες ή εφαρμογές/ηλεκτρονικά παιχνίδια με τις βασικές χωρικές έννοιες, ασκήσεις τοπολογίας, πίνακες με διπλή είσοδο, λαβύρινθους κλπ
Παραδείγματα έντυπων δραστηριοτήτων (από το βιβλίο "Αντίληψη Χωρικών Σχέσεων: Φύλλα αξιολόγησης και εργασίας" των εκδόσεων upbility)
